Wpływ pracy w niskiej temperaturze na organizm człowieka

Mikroklimat środowiska pracy wpływa w bardzo istotny sposób na wydajność pracy i na sposób jej wykonywania. Pracownik odczuwający zmęczenie w czasie wysiłku fizycznego jest narażony na utratę ciepła. Wysiłek fizyczny co prawda ułatwia utrzymania bilansu cieplnego, jednak w wyniku utraty zbyt dużej ilości ciepła łatwo może dojść do przechłodzenia organizmu.

Wykonywanie pracy w niskiej temperaturze otoczenia jest obciążające dla układu krążenia. Obserwujemy wzrost ciśnienia krwi (na skutek skurczu naczyń w skórze i tkance podskórnej), wzrost pojemności minutowej i wyrzutowej serca, zmniejszenie częstości skurczów serca oraz zwiększenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen. Jest to szczególnie niebezpieczne dla osób z chorobami układu krążenia (chorobą wieńcową, nadciśnieniem tętniczym). Zaobserwowano, że wzrost ciśnienia krwi skurczowego i rozkurczowego jest większy u osób starszych niż u młodych, choć badacze podkreślają, że to poziom wydolności fizycznej, a nie wiek ma wpływ na tę różnicę. Istnieją doniesienia, że pod wpływem zimna dochodzi do zagęszczania krwi, co może powodować powstawanie zakrzepów. Z badań epidemiologicznych wynika, że praca na otwartej przestrzeni w temperaturach poniżej 10 C wiąże się z większą częstością występowania zawału mięśnia sercowego oraz stwarza szczególne ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia.

Warto pamiętać, że zdolność do utrzymywania stałej temperatury ciała podczas ekspozycji na zimno zmniejsza się wraz z wiekiem. Utrata ciepła zależy także od rozmiarów ciała, jego kształtu i składu. Generalnie, osoby grubsze, z większa ilością tkanki tłuszczowej i mniejszą powierzchnią ciała łatwiej zachowują ciepło niż osoby szczupłe. Tolerancja zimna jest również zależna od płci. Kobiety mają z reguły większą grubość podskórnej tkanki tłuszczowej ale z drugiej strony mniejsza masa ciała powoduje zmniejszoną produkcję ciepła. Dodatkowo kobiety mają większą powierzchnie ciała w stosunku do jego masy są narażone tym samym na zwiększoną utratę ciepła.

Niskie temperatury powodują zahamowanie reakcji immunologicznych, obniżenie odporności dróg oddechowych na infekcje bakteryjne i wirusowe. Zimne powietrze jest także nieswoistym czynnikiem wywołującym skurcz oskrzeli u osób z nadreaktywnością oskrzeli w przebiegu astmy oskrzelowej. Praca w zimnym mikroklimacie sprzyja występowaniu dolegliwości ze strony układu ruchu, dlatego też u osób z chorobą zwyrodnieniową stawów czy chorobą reumatyczną może dojść do nasilenia objawów.

dr n. med. Marta Wiszniewska, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi

« wstecz